Standardy unijne

Rolnictwo ekologiczne

Zasady rolnictwa ekologicznego dotyczą gospodarki rolnej w najszerszym znaczeniu, począwszy od sposobu traktowania gleby, wody, roślin i zwierząt, w celu produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności oraz innych dóbr. Obejmują one poszanowanie krajobrazu i całej wspólnoty istnień – wartości składających się na dziedzictwo przyszłych pokoleń. Żywność z produkcji ekologicznej bez wątpienia różni się swoim składem od żywności tzw. konwencjonalnej, która obecnie dominuje na rynku.

Żywność ekologiczna na rynku musi spełniać wszystkie przepisy, dopuszczające produkty żywnościowe do obrotu detalicznego, oraz dodatkowo powinna być zapakowana w jednostkowe opakowania. Informacja na etykiecie artykułu rolno – spożywczego o tym, że produkt pochodzi z rolnictwa ekologicznego może być tylko wtedy umieszczona,  gdy artykuł ten został wyprodukowany przez producenta zgodnie z przepisami obowiązującymi w zakresie rolnictwa ekologicznego i producent ten znajduje się pod kontrolą upoważnionej jednostki certyfikującej. Decydując się na zakup produktów ekologicznych konsument musi być pewny, że dostaje dokładnie to, za co płaci. Ekologiczne logo i system znakowania zapewniają to nabywcy produktu dając całkowitą pewność, że produkty, które są nim oznakowane są wytwarzane zgodnie z wymogami Rozporządzenia UE o rolnictwie ekologicznym, a w przypadku produktów importowanych – zgodnie z równorzędnymi lub identycznymi przepisami.

Unijne logo produktów ekologicznych to połączenie dwóch dobrze znanych symboli: flagi europejskiej – oficjalnego emblematu Unii Europejskiej od 1986 roku – oraz liścia, który symbolizuje naturę i ideę zrównoważonego rozwoju.

Europejskie logo żywności ekologicznej powoduje, że konsumenci mają pewność co do pochodzenia i jakości kupowanej przez siebie żywności i napojów.

„Euro-liść” – specjalne unijne logo musi zawsze widnieć na pakowanej żywności organicznej, którą wytworzono w jednym z państw Unii Europejskiej. Euro-logo żywności ekologicznej można zastosować na opakowaniu produktów ekologicznych, gdzie co najmniej 95% składników produktu jest ekologicznych.

Unijne logo musi być stosowane:

• w oznakowaniu eko – produktów paczkowanych, wprowadzanych do obrotu jako ekologiczne zgodnie z wymogami UE (rozp.834/2007), zawierających > 95% składników pochodzenia eko- rolniczego,
• w widocznym miejscu, czytelne i nieusuwalne (art. 24, 834/2007)

Logo rolnictwa ekologicznego może być stosowane dobrowolnie:

• jako oznakowanie eko- produktów w opakowaniach hurtowych,
• jako oznakowanie eko- produktów importowanych z krajów trzecich,
• wyprodukowanych i kontrolowanych zgodnie z wymogami UE,
• w reklamie eko- produktów.

Do głównych celów rolnictwa ekologicznego zaliczamy produkcję żywności wysokiej jakości. Poza produkcją żywności główne cele to:

• ochrona gleby,
• ochrona środowiska,
• dbanie o dobrostan zwierząt.

Żywność ekologiczna charakteryzuje się następującymi cechami:

• proces jej produkcji i przetwórstwa jest ściśle określony normami prawnymi,
• proces jej powstawania jest kontrolowany zgodnie z koncepcją „od pola do stołu” (ang. ‘From Farm to Fork’), opracowaną przez EUFIC (ang. European Food Information Council)
• odpowiedzialność za parametry jakościowe produkowanej żywności ponosi producent oraz jednostka certyfikująca.

Normy prawne

Do najważniejszych norm prawnych w unijnym rolnictwie ekologicznym zaliczamy:

• Rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz.U.L. 189 z 20.07.2007 r. s.1) z późniejszymi zmianami
• Rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli (Dz.U.L. 250 z 18.09.2008 r. s.1) z późniejszymi zmianami
• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1235/2008 z 8 grudnia 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania Rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do ustaleń dotyczących przywozu ekologicznych produktów z krajów trzecich.

Aktualizacja norm prawnych:

• Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1254/2008 z dnia 15 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli.
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/673 z dnia 29 kwietnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli.
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/1842 z dnia 14 października 2016 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1235/2008 w odniesieniu do elektronicznych świadectw kontroli dotyczących przywożonych produktów ekologicznych i niektórych innych elementów oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 w odniesieniu do wymogów dotyczących konserwowanych lub przetworzonych produktów ekologicznych i przekazywania informacji.
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/2259 z dnia 15 grudnia 2016 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1235/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 834/2007 w odniesieniu do ustaleń dotyczących przywozu produktów ekologicznych z krajów trzecich.

Certyfikat ekologiczny potwierdza, że produkty i przetwory wytwarzane z płodów rolnictwa ekologicznego są zgodne z zasadami przetwórstwa ekologicznych produktów spożywczych, a spełniając wymagania wyżej wymienionego Rozporządzenia 834/2007.

Certyfikaty to nie kolejne narzędzie promocji, lecz gwarancja najlepszej kontroli produktu. Certyfikat oznacza również pasję oraz dbałość o każdy, nawet najdrobniejszy element produkcji.

Zanim produkt uzyska znak rolnictwa ekologicznego gospodarstwo, w którym jest produkowany podlega kontroli przez jednostki certyfikujące.

Kontrolowane są:

• uprawy,
• nawozy stosowane do produkcji warzyw i owoców,
• warunki hodowli i sposób żywienia zwierząt.

Gospodarstwa ekologiczne przynajmniej raz do roku przechodzą kontrolę jednostki certyfikującej rolnictwo ekologiczne. Wyróżniamy kontrole zapowiedziane oraz te niezapowiedziane. Przetwórstwo ekologicznych surowców obwarowane jest ścisłym reżimem technologicznym.

Dodatkowo etykieta musi zawierać numer upoważnienia nadanego jednostce certyfikującej wraz z unijnym logiem rolnictwa ekologicznego (tzw. Euro – liść).

Jak rozszyfrować Euro – liść?

PL-EKO-01

• PL – pierwszy parametr oznacza pochodzenie produktu (w tym wypadku krajem pochodzenia jest Polska)
• EKO – informacja o tym, iż mamy do czynienia z produktem rolnictwa ekologicznego
• 01 – numer jednostki certyfikującej (w tym wypadku chodzi o Ekogwarancję PTRE)

Rejestr jednostek certyfikujących w rolnictwie ekologicznym w Polsce * (PDF)
* Przygotowany przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Normy unijne

Dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności należy wdrożyć system zarządzania bezpieczeństwem zdrowotnym żywności, do tych systemów zaliczamy m.in. zasady Dobrej Praktyki Higienicznej – GHP, Dobrej Praktyki Produkcyjnej – GMP oraz system HACCP.

Jest wymóg prawa określony w:

• Ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 o bezpieczeństwie żywności i żywienia.
• Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 178/2002 z dnia 28 stycznia 2002 r. ustalającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, ustanawiające Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w sprawie bezpieczeństwa żywnościowego,
• Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady Nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r.
  w sprawie higieny środków spożywczych.

Definicje wg ustawy z dnia 25.08.2006r.o bezpieczeństwie żywności i żywienia (DZ.U. Z 2006r nr: 171, poz 1225):

DOBRA PRAKTYKA HIGIENICZNA

Działania, które muszą być podjęte i warunki higieniczne, które muszą być spełniane i kontrolowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewnić bezpieczeństwo żywności.

DOBRA PRAKTYKA PRODUKCYJNA

Działania, które muszą być podjęte i warunki, które muszą być spełniane, aby produkcja żywności oraz materiałów i wyrobów do kontaktu z żywnością odbywały się w sposób zapewniający bezpieczeństwo żywności, zgodnie z jej przeznaczeniem.

HACCP (ang. Hazard Analysis and Critical Control Points) – System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli, zwany dalej „systemem HACCP”

HACCP – jest to analiza zagrożeń, która pomaga identyfikować i rozwiązywać problemy związane z jakością zdrowotną produktu na każdym etapie jego wytwarzania oraz zaradzić i zneutralizować, te, które stanowią zagrożenia dla zdrowia konsumenta.

System HACCP opiera się na 7 zasadach, które są opisane w Codex Alimentarius:

• Zasada 1 – Identyfikacja zagrożeń i opisanie środków zapobiegawczych
• Zasada 2 – Identyfikacja krytycznych punktów kontroli (CCP)
• Zasada 3 – Identyfikacja limitów krytycznych
• Zasada 4 – Ustalenie systemu monitorowania CCP
• Zasada 5 – Określenie działań korygujących
• Zasada 6 – Ustalenie procedur weryfikacji systemu
• Zasada 7 – Ustalenie procedur zapisów

International Organization for Standardization (ISO) to Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna o charakterze organizacji pozarządowej i dobrowolnej, która zrzesza organizacje normalizacyjne z całego świata.

Normy ISO to normy dążące do ujednolicenia, czyli standaryzacji różnych dziedzin życia.

W przemyśle spożywczym normy ISO powstały w celu standaryzacji wymagań dotyczących bezpieczeństwa żywności. Normy te dotyczą także produkcji i dystrybucji żywności na poziomie międzynarodowym.